مقایسه دو روش سزیم 137- و مدل جهانی تلفات خاک (usle) به منظور برآورد فرسایش و رسوب در حوزه آبخیز ریمله (لرستان)

با توجه به اهمیت فرسایش در کاهش حاصلخیزی خاکهای کشور تا کنون مطالعات فراوانی در زمینه این پدیده مخرب انجام گرفته، تا اینکه آگاهی از مقدار و سرعت فرسایش بدست آورنده، به دلیل مشکلات و محدودیت های موجود در روشها و مدلهای برآورد فرسایش خاک و رسوب ، اندیشه استفاده از روشی که بتواند با کمترین مطالعات ، با دقت بالا به سهولت میزان فرسایش و رسوب را برآورد کنند. تا اینکه اولین بار توسط تامورا و روکوفسکی (1970 ارتباط معنی داری بین هدر رفت از یک کرت آزمایشی و هدر رفت سزیم - 137 گزارش گردید، این گزارش سبب شد که در سال 1974 مطالعات فرسایش خاک به وسیله اندازه گیری سزیم - 137 متداول شود و از آن تاریخ تا امروز تغییرات و پیشرفتها در زمینه کاربرد این روش خیلی زیاد بوده است . هدف از تحقیق برآورد فرسایش سطحی در اراضی تپه ماهور که قابلیت مرتع دارند ولی به علت افزایش روزافزون جمعیت کشور برای دستیابی به غذای بیشتر این اراضی را به زیر کشت درآورند، ثانیا مقایسه دو روش سزیم - 137 و معادله جهانی تلفات خاک ، ثالثا بررسی توانائی سزیم - 137 در برآورد فرسایش در حوزه های آبخیز نسبتا بزرگ بوده است . در این تحقیق با کمک عکسهای هوایی با مقیاس 1:20000 و نقشه توپوگرافی 1:50000 حوزه آبخیز ریمله مورد مطالعه گردید، تعداد ترانسکت ، که از این تعداد 12 ترانسکت برای اراضی ماهور با درصد شیب متفاوت (5 تا 50 درصد)، و از انواع مرکب و یکنواختی و 5 ترانسکت مابقی در اراضی دشت های دامنه ای با شیب 2 تا 8 درصد که دارای شدت فرسایش متفاوتی بودند، انتخاب گردید، برای اراضی تپه ماهور با درصد شیب متفاوت بودند، انتخاب گردید، در هر نوع شیب در موقعیت های مختلف (فوقانی، میانی، تحتانی و مسطح بالای تپه، شانه شیب ، شیب برگشتی، پای شیب و پنجه شیب)، تعدادی نمونه بسته به طول شیب 2 تا 7 نمونه برداشت شد. اندازه گیری سزیم - 137 از دستگاه گاما اسپکترومتر استفاده شد. میزان فرسایش مرکب ، فوق الذکر به ترتیب 48/77, 66/28, 31/74 و در موقعیت های شیب یکنواخت به ترتیب 79, 54/47, 78/60 تن در هکتار در سال است میزان رسوبگذاری در مناطق غیرفرسایشی (پنجه شیب) 64//27 تن در هکتار در سال و در موقعیت پای شیب که منطقه ای دینامیک است پروسه انباشت خاک غالب تراز فرسایش خاک بود. همبستگی بین مدل جهانی تلفات خاک با مدل سزیم و هم چنین بین تلفات سزیم با درصد شیب در سطح 5 درصد معنی دار است .